Κυριακή, Νοεμβρίου 25

Focusing για παιδιά

Με μεγάλη μας χαρά σας γνωρίζουμε ότι στα πλαίσια των εκπαιδευτικών μας δραστηριοτήτων εξασφαλίσαμε την παρουσία της Heidi Essler για τον νέο εκπαιδευτικό κύκλο ‘Focusing για παιδιά’ που θα πραγματοποιηθεί κατά τη διάρκεια του ερχόμενου έτους.
Η κ. Essler είναι εκπαιδευτικός επικοινωνίας, λογοθεραπεύτρια, αναγνωρισμένη εκπρόσωπος του Κεντρικού Ινστιτούτου Focusing Νέας Υόρκης στην Γερμανία για την εκπαίδευση: Focusning για παιδιά. Έχει επίσης εργασθεί στον τομέα της επικοινωνίας και διαχείρισης άγχους σε διάφορες εταιρίες και κέντρα της Γερμανίας.

Το πρόγραμμα θα πραγματοποιηθεί στα αγγλικά.
Κάθε εργαστήριο καλύπτει 20 εκπαιδευτικές ώρες (ήτοι 6:00-9:00 μ.μ. Παρασκευή
και 9:30 π.μ. - 6:00 μ.μ. Σάββατο και Κυριακή).

Ημερομηνίες:

Πρώτο Εργαστήριο:
25 με 27 Ιανουαρίου, 2008
Εισαγωγή στη Διαδικασία Εστίασης
(Εκπαιδευτές του Ελληνικού Κέντρου Focusing)

Δεύτερο Εργαστήριο:
29 Φεβρουαρίου με 2 Μαρτίου, 2008
Διαδικασία Εστίασης στην καθημερινότητα των παιδιών
(Εκπαιδεύτρια Η.Essler)

Τρίτο Εργαστήριο:
18 με 20 Απριλίου, 2008
Εκπαιδεύοντας ομάδες παιδιών στην Διαδικασία Εστίασης
(Εκπαιδεύτρια H. Essler)

Τέταρτο Εργαστήριο:
13 με 15 Ιουνίου, 2008
Υποστήριξη της Διαδικασίας Εστίασης των παιδιών.

Συμμετοχή κάθε Εργαστηρίου: 200 ευρώ.

Ο αριθμός των συμμετεχόντων δεν μπορεί να υπερβεί τα 20 άτομα, γι’ αυτό σημειώστε ότι θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας.

Ελπίζοντας στην αμεσότερη το δυνατόν ανταπόκρισή σας, με πολύ φιλικούς χαιρετισμούς,

Για το Ελληνικό Κέντρο FocusingΑννα Καραλή

Τετάρτη, Οκτωβρίου 31

Ανακοίνωση


Το Ελληνικό Κέντρο Focusing, στα πλαίσια του εκπαιδευτικού προγράμματός του, πραγματοποιεί τον ερχόμενο Νοέμβριο
( Σαββατοκύριακο 10-11 ) στους χώρους του Κέντρου (Λεωφ. Αλεξάνδρας 79, Τηλ./Φαξ : 210 6459 459) Εισαγωγικό Εκπαιδευτικό Σαββατοκύριακο, για να δοθεί η δυνατότητα στους ενδιαφερόμενους να συμμετάσχουν (χωρίς οικονομική επιβάρυνση) και ν’ αποκτήσουν μία γενική, αλλά ουσιαστική ιδέα του πώς πραγματοποιείται η εκπαίδευση.

Για την τελική συμμετοχή των ενδιαφερομένων, στο εν λόγω Εισαγωγικό Σαββατοκύριακο, απαιτείται μία προηγούμενη προσωπική συνάντηση στο Κέντρο. Για μία τέτοια επιλογή, παρακαλούμε επικοινωνήστε με το Κέντρο για την ρύθμιση αυτής της συνάντησης.

«Ερωτήσεις» που συνήθως θέτει ο Οδηγός/Συνοδός στον Focuser

κατά την διαδικασία του Focusing

Πρωταρχικής σημασίας για τον εκπαιδευόμενο είναι ο τρόπος/η στάση (attitude) με την οποία διαμορφώνονται και εκφράζονται αυτές οι ερωτήσεις προς τον focuser.

Δεν πρέπει να διαφεύγει της προσοχής του οτι η διαδικασία του Focusing βασίζεται στην αιτούμενη «εσωτερική σχέση» (inner relation) του Focuser με αυτό το ακαθόριστο «κάτι»...

Δηλαδή : Ο Οδηγός/Συνοδός προτείνει/προτρέπει τον Focuser να επικοινωνήσει μέ τον «εσωτερικό του χώρο»...

Την «πρότασή»/«αίτησή» του αυτή ο Οδηγός/Συνοδός την υποβάλλει με τον δυνατό διακριτικώτερο τρόπο στον focuser, ούτως ώστε και αυτός με την αντίστοιχη διακριτικότητα ν’ αναφερθεί σ’αυτή την ασαφή, αόριστη «σωματική αίσθηση» που αναζητά ....

Χαλάρωση


Χαλάρωση (αυτή η «άσκηση» δεν είναι μέρος της διαδικασίας εστίασης (focusing), αλλά μία προεισαγωγή σ’ αυτό, μια και γειώνει τον εστιαζόμενο στην σωματική του «γνώση»)

Σιγά – σιγά οδήγησε την προσοχή σου στο σώμα σου… Σ’ αυτό που ονομάζουμε άκρα.... τα χέρια σου.... τα πόδια σου...

Μετέφερε τώρα - σιγά σιγά - την προσοχή.... στα πέλματα των ποδιών.. Νοιώσε το έδαφος.. και σιγά σιγά προχώρησε στις γάμπες σου
Συνειδητοποίησε τι συμβαίνει εκεί..

Στη συνέχεια, αν θέλεις, μπορείς να μεταφέρεις την προσοχή σου στο χώρο που κάθεσαι... Ισως αισθάνεσαι τη βάση της καρέκλας...
Ολη την περιοχή κάτω στην καρέκλα… τον χώρο που ακουμπά η πλάτη σου... Ολη την περιοχή που βρίσκεται πίσω σου..

Και στη συνέχεια μπορείς να στρέψεις την προσοχή σου στα χέρια σου, στο τι αγγίζουν, πώς τα αισθάνεσαι...

Ισως μπορείς να ερωτήσεις τον εαυτό σου πώς αισθάνεται τώρα..

Και, ενδεχομένως, μπορείς να προσπαθήσεις ν’ απαλλαγείς από όλες τις σκέψεις που έρχονται τώρα στο μυαλό σου και να τις αποβάλλεις με όποιον τρόπο εσύ θα ήθελες...

Είναι δυνατό άραγε να το κάνεις με κάποιο τρόπο;

Και τώρα θά ήθελα να σε παρακαλέσω να φέρεις την προσοχή σου στο χώρο της αναπνοής, ξεκινώντας από τον φάρυγγα και προχωρόντας βαθμιαία στο στέρνο, στο στομάχι, στον χώρο της κοιλιάς...

Παρατήρησε πώς νοιώθεις εκεί τώρα... Μπορείς να πείς εκεί ένα φιλικό γειά;
----------
Ο Συνοδός, μετά από κάθε πρόταση, περιμένει... δίδοντας έτσι τον χρόνο στον εστιαζόμενο ν’ ακολουθήσει τις «οδηγίες»... Αφήνει την αίσθηση της παρουσίας του «εστιαζόμενου» να τον «καθοδηγήσει» στο πόσο θα περιμένει...

Oδηγίες για τη διαδικασία Focusing με ζευγάρια

Σαφή διευκρίνιση του χρόνου:
Ο Συνοδός υπενθυμίζει την χρονική οριοθέτηση. Ο Εστιαζόμενος πάντως ολοκληρώνει με τον δικό του ρυθμό, λαμβάνοντας όμως υπ’ όψη του τα τεθέντα χρονικά όρια.

Εναλλαγή:
Το «συμβόλαιο» ορίζει την εναλλαγή των ρόλων. Χρειάζεται ισορροπία ανάμεσα στην προσφορά και στην αποδοχή.

Ευθύνη της Διαδικασίας:
Ο Συνοδός ακολουθεί τα βήματα του Εστιαζόμενου. Εκείνος (Εστιαζόμενος) πάντως μπορεί να μην ακολουθήσει πιστά τα βήματα της διαδικασίας, αλλά ν’ ακολουθεί πιστά τή felt sense του.

Ανάγκες/Επιθυμίες του Εστιαζόμενου απευθυνόμενες στον Συνοδό:
Ο Εστιαζόμενος οφείλει να εξετάζει πάντα τι χρειάζεται από τον Συνοδό και να το εκφράζει. Δεν χρειάζεται ν’ ακολουθεί τις οδηγίες. Το σημαντικό είναι η felt sense του και οι ανάγκες της.

Ο Συνοδός:
Προσπαθεί να είναι και αυτός σε μία διαδικασία focusing (να είναι σ’ επαφή και εκείνος με την felt sense του)

-Ρωτάει, αν κάτι δεν είναι ξεκάθαρο...

-Διατυπώνει τις οδηγίες με πλάγιο, ερωτηματικό τρόπο (η διατυπωμένη ερώτησή του μπορεί ν’ αρχίζει μέ: «σου ταιριάζει αυτό.......;»)

-Προσπαθεί πάντα να παρακολουθεί τις «ανάγκες» της felt sense και δεν λαμβάνει υπ’ όψη του μόνο αυτό που θέλει ο Εστιαζόμενος.

Παράδειγμα : Εστιαζόμενος : Δεν θέλω να κλάψω τώρα..
Συνοδός : Θάθελες να πείς σ’ αυτό το σημείο του σώματος σου: «Δεν χρειάζεται τώρα να κλάψεις, δεν το θέλω αυτό..»

-Μπορεί, μετά την συνεδρία – στη συζήτηση – να εκφράσει τα συναισθήματα που είχε κατά την διάρκεια της διαδικασίας.

Συνεδρία Focusing


Απομαγνητοφώνηση τμήματος μιας συνεδρίας Focusing

Εισαγωγικά σχόλια:


Ευρετήριο βασικών όρων


Focusing: διαδικασία εστίασης

Το ουσιαστικό «εστίαση» δεν αποδίδει την έννοια της διαδικασίας που υποδηλώνει ο όρος «focusing». Γι’αυτό στο κείμενο χρησιμοποιούμε τον όρο «διαδικασία εστίασης».

Τον όρο «focusing» χρησιμοποίησε ο E. Gendlin για να περιγράψει μια πολύ ιδιαίτερη εσωτερική βιωματική διαδικασία, με την οποία προσεγγίζεται το «σώμα».

Σήμερα ο όρος ‘focusing’ έχει σύνθετη σημασιολογία και χρησιμοποιείται για να περιγράψει:
α) ένα συγκεκριμένο τρόπο αντίληψης του βιώματος και στάσης απέναντι σ’αυτό
β) τη διαδικασία που χρειάζεται να ενεργοποιήσει κάποιος, για να μπορέσει να έχει αυτή την αντίληψη και στάση – εδώ ανήκουν τα βήματα της τεχνικής του «focusing»
γ) το σύνολο των εννοιών και μεθόδων που συγκροτούν μια ξεχωριστή συμβουλευτική – ψυχοθεραπευτική προσέγγιση.


Experiencing: βίωμα

Κεντρικός όρος στο «focusing» και της φιλοσοφίας που βασίζεται σ’αυτό.

Σύμφωνα με τον E. Gendlin, το «βίωμα» (ο,τιδήποτε ζούμε και βιώνουμε) έχει δύο πλευρές:

α) (explicit, explicitly) η μια πλευρά του βιώματος είναι το σαφές, διαφοροποιημένο, ρητό, συμβολοποιημένο περιεχόμενό του (σκέψεις, συναισθήματα, σωματικές εμπειρίες, εικόνες). Εδώ βρίσκεται ο,τιδήποτε έχει πρόσβαση στο αντιληπτικό πεδίο και έτσι μπορεί να ειπωθεί και να εκφραστεί αναφορικά με ένα βίωμα, σύμφωνα με τους κανόνες της λογικής και της γλώσσας.
β) (implicit, implicitly) αυτό που απομένει, που «περισσεύει», όταν «όλα» έχουν ειπωθεί. Αποτελεί την άλλη πλευρά του βιώματος – είναι το ασαφές, αδιαφοροποίητο, άρρητο, προ-λεκτικό νόημά του, που δεν έχει πρόσβαση στο αντιληπτικό πεδίο, αλλά μπορεί να αποκτήσει μέσω της διαδικασίας της εστίασης.
Ας σημειωθεί εδώ ότι παρόλα αυτά το νόημα δεν είναι χαοτικό και ανοργάνωτο. Αντίθετα έχει μια πολύ συγκεκριμένη τάξη και οργάνωση, αυτή της πολυπλοκότητας (intricacy).

Αυτό το περίσσευμα του νοήματος ενέχει όλα όσα επιπλέον μπορούν να συμβολοποιηθούν, σε σχέση με ένα συγκεκριμένο βίωμα, ακόμα και την λύση του «προβλήματος».

Βασισμένος σ’ αυτή την θεώρηση ο E. Gendlin διατύπωσε και την «φιλοσοφία του άρρητου» (philosophy of the implicit), που αποτελεί μια περαιτέρω ανάπτυξη του «focusing».


Felt sense: βιωμένη αίσθηση


Όρος με τον οποίον ο E. Gendlin απέδωσε τον πυρήνα της διαδικασίας της εστίασης.
Αυτός ο όρος έχει αποδοθεί στα ελληνικά μέχρι σήμερα ως: «βιωμένη αίσθηση», ή «αισθητό βίωμα» ή «σωματική αίσθηση».
Εμείς συμφωνούμε με την απόδοση του όρου ως «βιωμένη αίσθηση».

Ο όρος αυτός περιγράφει :
- τη ολιστική, γενική, ασαφή, προ-λεκτική, αδιαφοροποίητη αίσθηση
- αυτό το «κάτι» μέσα μας για οποιοδήποτε βίωμα μας που ακόμη δεν έχει αρθρωθεί.
- το άρρητο, προ-συνειδητό, το ήδη βιωμένο, αλλά όχι ακόμη ρητά εκφρασμένο,
που βρίσκεται μεν στα όρια της συνειδητής σκέψης, αλλά βιώνεται σωματικά και μέσα από τη διαδικασία εστίασης μπορεί να γίνει αντικείμενο περαιτέρω επεξεργασίας


Handle: Λαβή, σύμβολο

Επειδή η «βιωμένη αίσθηση» (felt sense), είναι μια ασαφής, προ-συνειδητή, προ-λεκτική αίσθηση, για να μπορέσει να γίνει κατανοητή, είναι απαραίτητη η επαρκής συμβολοποίηση της με την βοήθεια κατάλληλου συμβόλου (λέξης, εικόνας, χειρονομίας, κίνησης,…).


Resonate: Αντήχηση, Καθρέπτισμα


«Ελεγχος» της καταλληλότητας του συμβόλου.
Η εύρεση του κατάλληλου συμβόλου είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την αποσαφήνιση, επεξεργασία (νοητική και συναισθηματική), αξιολόγηση και πληρέστερη κατανόηση του βιώματος.


Felt shift: Βιωμένη αλλαγή

Στην διαδικασία εστίασης, όταν επιτυγχάνεται η εύρεση του κατάλληλου συμβόλου, υπάρχει συμφωνία ανάμεσα στο σύμβολο και την απόδοση της «βιωμένης αί»θησης".
Η επιτυχής διαδικασία συμβολοποίησης βιώνεται σωματικά (συνήθως ως μία αίσθηση ανακούφισης) και επιφέρει αλλαγή στο ίδιο το βίωμα και σε ο,τιδήποτε σχετίζεται με αυτό.


Body: Σώμα

Το σώμα στη θεωρία και φιλοσοφία του «focusing» δεν νοείται ως αντικείμενο, ως βιολογικός μηχανισμός (όπως στη φυσιολογία, βιολογία, ιατρική), ούτε ως κοινωνική κατασκευή (όπως στον φεμινισμό, στρουκτουραλισμό κ.ά.).

Στα πλαίσια της φαινομενολογικής βάσης του «focusing» το σώμα:

- είναι το πρωταρχικό μέσο φανέρωσης της ύπαρξης και αποτελεί το χώρο αναφοράς του κόσμου, του άλλου, της σχέσης, της οποιασδήποτε κατάστασης
- είναι το πρωταρχικό υποκείμενο αντίληψης, κατανόησης της ύπαρξης και του κόσμου (Merleau-Ponty)
- διαθέτει πέρα από την εξωτερικότητά του (το σώμα ως αντικείμενο) εσωτερικότητα (το σώμα ως υποκείμενο), τη δική του γνώση (το νοήμων σώμα του Heidegger), τη δική του ιδιαίτερη ευφυΐα (Nietzsche), την οποία μπορεί κάποιος να νιώσει και να βιώσει μέσα από μια συγκεκριμένη διαδικασία (Gendlin).

Δευτέρα, Οκτωβρίου 29

Focusing - βιωματική Συμβουλευτική και Ψυχοθεραπεία

Focusing/Διαδικασία εστίασης

Το focusing (στα ελληνικά ‘εστίαση’ ή καλύτερα ‘διαδικασία της εστίασης’) είναι μια βιωματική διαδικασία επικέντρωσης στο σώμα με στόχο την αποκωδικοποίηση των μηνυμάτων και πληροφοριών που αυτό φέρει αναφορικά με ένα θέμα, ένα πρόβλημα ή με μια κατάσταση που ζούμε.

Τις φιλοσοφικές, θεωρητικές και επιστημονικές αρχές του focusing ξεκίνησε να διατυπώνει κατά τη δεκαετία του 60 ο Eugene Gendlin, φιλόσοφος, ψυχοθεραπευτής και επιστημονικός συνεργάτης του Carl Rogers στο πανεπιστήμιο του Chicago.

Βιωματική συμβουλευτική και ψυχοθεραπεία

Με βάση το focusing αναπτύχθηκε σταδιακά μια ιδιαίτερη συμβουλευτική και ψυχοθεραπευτική προσέγγιση, η οποία φιλοσοφικά έχει τις ρίζες της στην Φαινομενολογία και τον Υπαρξισμό, ενώ επιστημονικά εντάσσεται στο χώρο της Ανθρωπιστικής Ψυχολογίας και ειδικότερα σ’αυτόν της προσωποκεντρικής προσέγγισης.

Κύρια χαρακτηριστικά της Focusing-βιωματική συμβουλευτικής και ψυχοθεραπείας είναι:

* η αλληλεπίδραση πελάτη-θεραπευτή
* η διαμόρφωση, εκ μέρους του θεραπευτή, ενός κλίματος ασφάλειας και εμπιστοσύνης για τον πελάτη
* η εστίαση του πελάτη στο βίωμα του με στόχο την περαιτέρω συμβολοποίηση του και την τελική αποκωδικοποίηση του

Βιωμένη αίσθηση (felt sense)

Κατά τη ‘διαδικασία της εστίασης’ ο πελάτης έρχεται σε επαφή με έναν ιδιαίτερο τύπο σωματικής ‘γνώσης’. Αυτή την ‘γνώση’ ή επίγνωση ονομάζουμε βιωμένη αίσθηση (felt sense). Συνήθως μια βιωμένη αίσθηση δεν προϋπάρχει, αλλά διαμορφώνεται κατά τη διαδικασία της εστίασης και εφόσον ο πελάτης στρέψει την προσοχή του και την αντίληψη του στο σώμα του, το οποίο ενέχει τις δικές του απαντήσεις σε πολλά από τα προβλήματα μας, γεγονός που μπορεί να διευκολύνει και να προάγει την προσωπική μας ανάπτυξη.

Με άλλα λόγια η βιωμένη αίσθηση είναι η άμεση σωματική αίσθηση μιας οποιασδήποτε κατάστασης ή οποιουδήποτε προβλήματος, φέρει δε τα παρακάτω χαρακτηριστικά:

· διαφοροποιείται από τα συναισθήματα που συνήθως είναι διαφοροποιημένα, πολιτισμικά καθορισμένα και εύκολα αναγνωρίσιμα

· είναι μια σωματικά βιωμένη, ολιστική, γενική, ασαφής, προ-λεκτική αίσθηση

· αναφέρεται και παραπέμπει σε ένα ασυμβολοποίητο συνολικότερο βίωμα, του οποίου αποτελεί την πρωταρχική έκφραση

· μπορεί να αποτελέσει δηλ., την είσοδο για να εισέλθει κάποιος στην μη-διαφοροποιημένη, υπο-νοούμενη, πολύπλευρη πλευρά του συνολικότερου βιώματος του, από το οποίο μπορεί να αντληθεί περαιτέρω ΄υλικό’ προς επεξεργασία.

Το υλικό αυτό εμπλουτίζει την υπάρχουσα συναισθηματική και νοητική γνώση και αποτελεί τη βάση για θεραπευτική αλλαγή, η οποία και οδηγεί στην προαγωγή της ψυχικής υγείας.

Το focusing απευθύνεται τόσο σε επαγγελματίες του χώρου της ψυχική υγείας (ψυχολόγους, ψυχιάτρους, κοινωνικούς λειτουργούς, νοσηλευτές,…) και επαγγελματίες λοιπών χώρων (εκπαιδευτικούς, μάνατζερς, καλλιτέχνες,…) ως ψυχοθεραπευτική/συμβουλευτική μέθοδος, όσο και σε ένα ευρύτερο κοινό ως μέθοδος αυτογνωσίας και προσωπικής ανάπτυξης.

Βήματα του focusing

Επί μέρους βήματα - κύριες ερωτήσεις και εσωτερικές δράσεις

Πρώτο βήμα:

Δημιουργία εσωτερικού ελεύθερου χώρου

- Τι μ’ εμποδίζει αυτή τη στιγμή να στρέψω την προσοχή μου στο σώμα μου ;

- Πώς αισθάνεται το σώμα μου αυτή τη στιγμή;

- Φιλική στάση ως προς οτιδήποτε νιώθω

- Δημιουργία μιας “καλής” απόστασης απ’ όλα τα θέματα, ιδιαίτερα από αναγκαστικές-πιεστικές σκέψεις, συναισθήματα

Δεύτερο βήμα:

Ορισμός του θέματος και αναμονή για την εμφάνιση της felt sense

- Διατυπώνουμε την ουσία του προβλήματος με τη βοήθεια μιας πρότασης, μιας εικόνας ή ενός μικρού φίλμ

- Αφήνουμε το θέμα/πρόβλημα που θέλουμε να επεξεργαστούμε να έρθει στο επίκεντρο της προσοχής μας

- Μετά στρέφουμε την προσοχή μας στο χώρο του στέρνου και της κοιλιάς

- Περιμένουμε αυτό (την αντίδραση) που θα εμφανιστεί στο σώμα μας,σε σχέση με το θέμα/πρόβλημα

Ερώτηση : Πού αντιδρά κάτι (σ’ αυτό το θέμα) στο χώρο του στέρνου και της κοιλιακής χώρας;

- Στρέφουμε την προσοχή μας στα σημεία του σώματος, που αντιδρούν αμυδρά ή ξεκάθαρα.

- Συντροφεύουμε το σημείο του σώματος που αντιδρά και παραμένουμε χωρίς πίεση : Το felt sense εμφανίζεται.....

Τρίτο βήμα:

Εύρεση μιας λαβής, ενός συμβόλου

- Ερώτηση : Πώς αισθάνομαι αυτό το σημείο του σώματος ;

Βρίσκουμε την πρώτη λέξη ή εικόνα ή ήχο που αποδίδει την σωματική αίσθηση (βιωμένη αίσθηση - felt sense) σ’ αυτό

το σημείο.

Τέταρτο βήμα:

Αντιστοίχηση ανάμεσα στη βιωμένη αίσθηση-felt sense και τη λέξη/εικόνα

Ερώτηση : Ταιριάζει αυτή η λέξη/εικόνα ακριβώς σ’ αυτή τη σωματική αίσθηση (felt sense) ;

- Αφήνουμε να εμφανιστούν λέξεις/εικόνες, άλλα σύμβολα και τα εξετάζουμε τμηματικά, ως προς το felt sense,

δηλαδή, ποιά λέξη/εικόνα ταιριάζει καλύτερα σ’ αυτή την αίσθηση.

Πέμπτο βήμα:

Εσωτερικός διάλογος

- Ερωτήσεις :

Βγαίνει ένα (καινούργιο) νόημα, αν συνδέσουμε αυτή τη λέξη/εικόνα με το θέμα/πρόβλημα;

Ξεκαθαρίζει κάτι περισσότερο, εάν δω το θέμα απ’ αυτή την πλευρά ;

Τι θα ‘πρεπε να συμβεί ;

Τι θα χρειαζόμουν για να μπορέσω να αισθανθώ καλά/καλύτερα;

Έκτο βήμα:

Αποδοχή και κλείσιμο της διαδικασίας

- Αναγνωρίζουμε και αποδεχόμαστε ακόμη και τα μικρά βήματα

- Αναγνωρίζουμε την εσωτερική κριτική της διαδικασίας και την σταματάμε

- “Συναλλαγή” με τον εσωτερικό κριτή.

Διαδικασία εστίασης: Συντομευμένη Εκδοχή

1. Δημιουργία Εσωτερικού Ελεύθερου Χώρου

Πώς νιώθετε; Τι σας εμποδίζει να νιώθετε ευχάριστα;
Μην απαντήσετε στην ερώτηση. Επιτρέψτε να δώσει την απάντηση αυτό που αναδύεται από το σώμα σας.
Μην ασχοληθείτε/εμπλακείτε με τίποτα.
Καλωδεχθείτε ό,τι εμφανίζεται. Βάλτε το στην άκρη για λίγο, δίπλα σας.
Με εξαίρεση αυτό, θα λέγατε ότι νιώθετε καλά;

2. Βιωμένη Αίσθηση

Επιλέξτε ένα πρόβλημα πάνω στο οποίο θα εστιαστείτε.
Μη κατακλυσθείτε από αυτό. Τι νιώθετε στο σώμα σας όταν ανακαλείτε το όλο πρόβλημα;
Βιώστέ το καθ’ ολοκληρία, την αίσθηση του όλου προβλήματος, αυτήν την σκοτεινή ενόχληση που σας προκαλεί, ή την ακαθόριστη σωματική του αίσθηση.

3. Εύρεση Συμβόλου

Ποια είναι η ποιότητα της βιωμένης αίσθησης;
Ποιά λέξη, φράση, ή εικόνα, αποδίδει την ποιότητα αυτής της βιωμένης αίσθησης;
Ποια λέξη (δηλωτική ποιότητας) θα της ταίριαζε καλύτερα;

4. Αντήχηση/Καθρέπτισμα

Ελέγξετε (καθρεπτίζοντας) πολλές φορές την λέξη (ή εικόνα) που αποδώθηκε στη βιωμένη αίσθηση. Την αποδίδει σωστά; Ταιριάζει;

Αν ταιριάζει, βιώστε αυτήν την αίσθηση του μεταξύ τους «καθρεπτίσματος», αρκετές φορές.

Αν η βιωμένη αίσθηση αλλάξει, «παρακολουθήστε» την με προσοχή.

Οταν προσεγγίσετε το τέλειο «καθρέπτισμα», με τις λέξεις (ή τις εικόνες) και αυτό μοιάζει να είναι απολύτως ταιριαστό με τη βιωμένη αίσθηση, αφήστε τον εαυτό σας να βιώσει αυτό το «καθρέπτισμα» για ένα λεπτό ακόμη.

5. Διάλογος

«Τί υπάρχει σ’ αυτό το πρόβλημα που με κάνει να νιώθω τόσο....;»
Αν «κολλήσετε», διατυπώστε ερωτήσεις, όπως:
Ποιο είναι το χειρότερο στοιχείο αυτού του συναισθήματος;
Τι το κακό έχει αυτό;
Τι χρειάζεται;
Τι θα ήταν καλό να συμβεί;

Μην βιαστείτε ν’ απαντήσετε. Περιμένετε μέχρι να κινηθεί το ίδιο το συναίσθημα και δώσει εκείνο την απάντηση που αναζητάτε.
Πώς θα ένιωθε (το κάτι), αν ήταν όλα καλά;
Αφήστε το σώμα ν’ απαντήσει:
Τι είναι αυτό που το εμποδίζει;

6. Αποδοχή

Καλωδεχθείτε ο,τι έλθει.
Νιώστε ικανοποιημένοι που σας μίλησε.
Δεν είναι παρά ένα αρχικό βήμα, όχι το τελευταίο.
Τώρα που ξέρετε πού βρίσκεται, μπορείτε να το αφήσετε και να επανέλθετε σ’ αυτό αργότερα.
Προστατέψτε το από τις επικριτικές φωνές που παρεμβάλλονται.
Θα ήθελε το σώμα σας άλλον ένα κύκλο διαδικασίας εστίασης; Η μήπως αυτό ειναι ένα καλό σημείο για να σταματήσετε;

Διαδικασία Εστίασης (Focusing)

Η διαδικασία προσωπικής αλλαγής – εσωτερική διαδικασία – δεν περιγράφεται λεκτικά. Η γλώσσα μας δεν διαθέτει τις λέξεις για να την περιγράψει, έπρεπε λοιπόν να επιννοηθούν οι κατάλληλες λέξεις, από τον δημιουργό αυτής της εσωτερικής διαδικασίας, τον Eugene Gendlin, ο οποίος και την ονόμασε διαδικασία εστίασης (focusing).

Με την διαδικασία εστίασης το άτομο έρχεται σε επαφή με ένα ιδιαίτερο τύπο σωματικής επίγνωσης. Αυτήν την επίγνωση, την ονομάζουμε βιωμένη αίσθηση (felt sense).

Συνήθως μία βιωμένη αίσθηση δεν είναι εξ αρχής παρούσα, αλλά διαμορφώνεται κατά την διάρκεια της διαδικασίας εστίασης. Οταν πρωτοεμφανίζεται είναι ακαθόριστη και συγκεχυμένη. Θα πρέπει να ξέρει κανείς πώς να της «επιτρέψει» να διαμορφωθεί, παρακολουθώντας τις εσωτερικές σωματικές του αντιδράσεις (αυτό επιτυγχάνεται πραγματοποιώντας συγκεκριμένα βήματα για να μπορέσει να προσεγγίσει και παραμείνει στο σημείο εστίασης).

Μία βιωμένη αίσθηση είναι η άμεση σωματική αίσθηση μιάς οποιασδήποτε κατάστασης, ή συγκεκριμένου προβλήματος.

Οταν μάθει κανείς πώς να εστιάζεται, ανακαλύπτει ότι το σώμα, βρίσκοντας τον δικό του τρόπο, παρέχει τις δικές του απαντήσεις σε πολλά από τα προβλήματά μας, πράγμα που μπορεί να διευκολύνει την προσωπική μας ανάπτυξη.

Σημείωση:

Μία βιωμένη αίσθηση δεν είναι συναίσθημα. Μπορούμε να διακρίνουμε συνήθως εύκολα τα συναισθήματα. Ξέρουμε πότε είμαστε θυμωμένοι, λυπημένοι, χαρούμενοι. Μία βιωμένη αίσθηση είναι κάτι που δεν αναγνωρίζεται αρχικά – κάτι ασαφές, δύσκολο να περιγραφεί με τον τρέχοντα κώδικα γλώσσας. Μοιάζει σα να περικλείει κάποιο νόημα το οποίο δε μας είναι γνωστό. Είναι μία σωματική αίσθηση αυτού του νοήματος.

Σάββατο, Οκτωβρίου 27

Μνήμη


"Ότι ξεχνούν οι άνθρωποι,
τα κύτταρα το θυμούνται.
Το σώμα, αυτός ο ελέφαντας"

Middlesex
G. Ευγενίδης

Ο μικρός Ναυτίλος


"βαθιά στο χώμα και βαθιά στο σώμα μου
θα πάω να βρω ποιος είμαι"
"Ο μικρός Ναυτίλος"
Οδ. Ελύτης

Πέμπτη, Οκτωβρίου 25

Πώς Μπορεί να Βοηθήσει το Focusing

Το Focusing μπορεί να μας διδάξει πως :

• να έλθουμε σε επαφή με βαθύτερα στρώματα της υπαρξής μας και έτσι να γνωρίσουμε τί πραγματικά αισθάνομαστε και τί πραγματικά θέλουμε.

• να συμφιλιωθούμε με τον εαυτό μας, μιας και τον αποδεχόμαστε όπως αληθινά είναι.


• ν’ αποκτήσουμε, ή και να βελτιώσουμε, τη σχέση μας με το σώμα μας.

• να παίρνουμε σημαντικές αποφάσεις, μ’ εμπιστοσύνη στον εαυτό μας, την κρίση μας και την αξιολογική μας ικανότητα


• να μετατρέψουμε την αυτοκριτική και την ασάφεια των «μηνυμάτων» μας, όσον αφορά στην προσωπική, επαγγελματική και κοινωνική μας ζωή, σε ισχυρούς συμμάχους.

• να βιώσουμε ηρεμία, δυναμισμό και απόλαυση της ζωής


• να συνδυασθεί με την θεραπεία μας και έτσι αυξήσει την
αποτελεσματικότητά της

Τρίτη, Οκτωβρίου 23

Focusing (Εστίαση)

O όρος focusing – στα ελληνικά «εστίαση»...

1. αναφέρεται σε μία βιωματική μέθοδο επεξεργασίας των θεμάτων που μας απασχολούν. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό αυτής της μεθόδου είναι η επικέντρωση στο σώμα, καθώς και η αποκωδικοποίηση των μηνυμάτων (των σωματικών αισθήσεων) που αυτό στέλνει.

Βασίζεται δηλαδή στην πεποίθηση πως το σώμα μας, πέρα από το μυαλό και την ψυχή μας, έχει την δική του γνώση, την δική του ευφυϊα. Το focusing λοιπόν μας διδάσκει τον τρόπο με τον οποίο μπορούμε να αποκτήσουμε πρόσβαση σ’αυτήν ακριβώς την σωματική γνώση, που ούτως ή άλλως διαθέτουμε, αλλά δεν συνειδητοποιούμε πάντα.

Με την έννοια αυτή το focusing συμπληρώνει την νοητική και συναισθηματική γνώση που έχουμε, εφ’ όσον η σωματική γνώση στην οποία μας οδηγεί, μας φανερώνει τον τρόπο με τον οποίο ο καθένας από εμάς ολιστικά βιώνει την βαθύτερη σχέση με τον εαυτό του και τον περιβάλλοντα κόσμο.

2. περιγράφει μία βιωματική διαδικασία, η οποία σταδιακά οδηγεί στην απόκτηση μιας σωματικής αίσθησης (felt sense), του πώς είμαστε την δεδομένη χρονική στιγμή σε σχέση με ένα θέμα, πρόβλημα, πρόσωπο ή – γενικώτερα – μια κατάσταση. Ετσι το focusing μας ανοίγει δρόμους που, αν είμαστε έτοιμοι, τους ακολουθούμε, αν όχι, απλά τους «αναγνωρίζουμε». Επίσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τον καθένα μας, ως μία προσωπική δεξιότητα, για την αναζήτηση και ανεύρεση μεγαλύτερης προσωπικής διαύγειας και επομένως συνειδητοποίησης.

3. προϋποθέτει την διακριτική παρουσία του συνοδού/ θεραπευτή. Αυτός, με την κατάλληλη στάση του, διαμορφώνει το κλίμα μέσα στο οποίο μπορεί ο καθένας να εστιαστεί στο θέμα που τον ενδιαφέρει και να ακολουθήσει την ιδιαίτερη προσωπική του διαδρομή.

Δευτέρα, Οκτωβρίου 22

Felt sense (Σωματική αίσθηση)

To felt sense (αρχικά: felt meaning) είναι κεντρικός όρος του Focusing και θα μπορούσε να αποδοθεί στα ελληνικά ως «σωματική αίσθηση».
Οφείλει να τονισθεί πάντως ότι δεν εκφράζεται πιστά ο όρος felt sense, με τον οποίο ο E. T. Gendlin προσεγγίζει αυτήν ακριβώς την ιδιαίτερη μορφή αίσθησης, την οποία κάποιος αναζητά μέσα από την διαδικασία του focusing. Είναι δύσκολο να περιγραφεί ο όρος αυτός, ακριβώς λόγω της φύσης και ιδιαιτερότητάς του. Παρ’όλα αυτά θά μπορούσε να πει κανείς πως το felt sense εμφανίζει τα παρακάτω χαρακτηριστικά :

• πρόκειται για μία ολιστική, αόριστη και ασαφή αρχικά αίσθηση.
• εμφανίζεται στο «μεταίχμιο», στον χώρο ανάμεσα στο συνειδητό και ασυνείδητο.
• ο σωματικός της «αντίλογος», συνήθως αναζητείται στον χώρο της αναπνοής, ειδικώτερα στη ζώνη μεταξύ του ευρύτερου διαφράγματος και της κοιλιακής χώρας.
• διαφοροποιείται τόσο απο τις σκέψεις, όσο και απο τα συναισθήματα, αλλά και τις φυσιολογικές σωματικές αισθήσεις.
• εμπεριέχει την δυνατότητα για αλλαγή.

Πρόκειται λοιπόν για μια πρωταρχικά σωματική, εξωλεκτική και βιωματική αίθηση, η οποία πιστοποιεί τη συνεχή και αδιαίρετη σχέση μας με τον περιβάλλοντα κόσμο. Είναι πάντα ανάλογη της κατάστασης που βρισκόμαστε στην δεδομένη στιγμή και τις περισσότερες φορές, θα έλεγε κανείς, την προσπερνάμε, ή απλά αγνοούμε την ύπαρξή της. Κι όμως, η αίθηση είναι πάντα εκεί, περιμένοντας την προσοχή μας.....

Κυριακή, Οκτωβρίου 21

Ιστορική Αναδρομή

Το Focusing αναπτύχθηκε από τον Φιλόσοφο και Ψυχολόγο, Καθηγητή του Πανεπιστημίου του Σικάγο, Eugene T. Gendlin Ph.D., την δεκαετία του ’60, ως αποτέλεσμα κλινικής έρευνας και εμπειρίας.

Συγκεκριμένα ο Gendlin, συνεργάτης του Carl R. Rogers, ιδρυτή της Προσωποκεντρικής Προσέγγισης, θέλησε να ερευνήσει τους παράγοντες που επηρεάζουν θετικά την έκβαση της ψυχοθεραπείας. Με άλλα λόγια «Πώς η ψυχοθεραπεία βοηθά ωρισμένους ανθρώπους, περισσότερο από άλλους;».

Με αφετηρία αυτή την υπόθεση, ο ίδιος και οι συνεργάτες του μελέτησαν εκατοντάδες μαγνητοφωνημένες ταινίες ψυχοθεραπευτικών συνεδριών και κατέληξαν σε μία γοητευτική όσο και σημαντική ανακάλυψη :

Η βελτίωση της ψυχολογικής κατάστασης αυτών που είχαν ολοκληρώσει ένα κύκλο ψυχοθεραπείας ήταν ανεξάρτητη της ψυχοθεραπευτικής προσέγγισης του θεραπευτή, αλλά και του «περιεχομένου» των θεραπευτικών συνεδριών. Εξ άλλου, όλοι
εκείνοι οι οποίοι είχαν επιτυχημένες θεραπείες, παρουσίαζαν
κάποια κοινά χαρακτηριστικά, όπως :

- ο τρόπος με τον οποίο μιλούσαν ήταν λιγώτερο εγκεφαλικός και αναλυτικός, αλλά περισσότερο βιωματικός
- είχαν καλύτερη επαφή με το σώμα τους και τα συναισθήματά τους
- προσπαθούσαν να καταλάβουν και να αποκωδικοποιήσουν τα σήματα που εξέπεμπε το σώμα τους

Ολα αυτά τα χαρακτηριστικά αποδείχθηκαν ως το πλέον σημαντικό εργαλείο για επιτυχή ψυχολογική αλλαγή, το οποίο φαίνεται κάποιοι κατείχαν έμφυτα ενώ σε άλλους έλλειπε παντελώς.

Αυτό το κενό προσπάθησε να καλύψει ο E.T.Gendlin δημιουργώντας και αναπτύσσοντας το focusing ως ένα εργαλείο, ή μία δεξιότητα, ώστε να ωφεληθούν περισσότεροι από την ψυχοθεραπευτική διαδικασία.

Ο Eugene T. Gendlin ζεί και εργάζεται σήμερα στην Νέα Υόρκη όπου και έχει ιδρύσει το «The FOCUSING Institute». Πρωταρχικά φιλόσοφος ο ίδιος, έχει ασχοληθεί εκτεταμένα με την Φιλοσοφική βάση του Focusing. Αυτή την περίοδο, πάντως, τον απασχολεί ιδιαίτερα η επιστημονική /φιλοσοφική ανάπτυξη των μεγάλων κεφαλαίων του Focusing “Thinking at the Edge” (TAE), σε ελεύθερη μετάφραση :
«Στο Μεταίχμιο της Συνειδητής Σκέψης», και “Process Model” («Διαδικαστικό Μοντέλο»)..

Παράλληλα, το Focusing διδάσκεται σε πάρα πολλές χώρες και εφαρμόζεται πλέον σε πολλούς και διαφορετικούς τομείς όπως :

- συμβουλευτική και ψυχοθεραπεία

- ψυχολογία της υγείας (χρόνιοι πόνοι)

- στον χώρο της τέχνης

- στον χώρο των επιχειρήσεων και του management (επίλυση προβλημάτων και λήψη αποφάσεων)